Jak nie przeskrolować sobie życia, czyli higiena cyfrowa w praktyce, rozmowa z Magdaleną Bigaj

657

Tego odcinka Dobranocki dla rodziców powinni posłuchać wszyscy. Serio. Zwłaszcza rodzice i opiekunowie małych dzieci. Bo to, w jaki sposób dzisiaj uczymy dzieci korzystania z nowych technologii, będzie miało bezpośredni wpływ na ich dobrostan psychiczny i relacje społeczne w przyszłości. Dlaczego higiena cyfrowa, a zwłaszcza – jak mówi Magdalena Bigaj, moja dzisiejsza rozmówczyni – uregulowanie relacji ze swoim smartfonem jest tak superważne?

Zapraszam Was na gęstą, pełną przykładów z życia, wyrazistą, ale zupełnie niemoralizatorską rozmowę z autorką książki „Wychowanie przy ekranie. Jak przygotować dziecko do życia w sieci?” (Wydawnictwo W.A.B.).

❥

Korzystamy z telefonu co 5 minut! – badania są jednoznaczne

Czas spędzany przed ekranem to jeden z największych problemów współczesnych rodzin. I nie mówimy tylko o dzieciach! My też, jako rodzice zmagamy się z tym samym. Zgodnie z ostatnimi badaniami dr Maxa Heitmayera z London School of Economics, okazuje się, że

89% interakcji z naszymi telefonami jest inicjowanych przez nas samych.

Korzystamy z telefonu mniej więcej co pięć minut, niezależnie od kontekstu, w jakim się znajdujemy! Smartfon to niezwykle wciągające i nieskończenie potężne narzędzie. Muszę Wam przyznać, że sama się na tym łapię codziennie. To największy rozpraszacz, złodziej czasu, przejmujący kontrolę nad moim życiem ever! Od pewnego czasu zaczęłam się zastanawiać, czy w dzisiejszych czasach, kiedy generalnie cały nasz świat mamy w telefonie, jesteśmy w stanie wyznaczyć sobie tutaj jakieś ramy korzystania z niego? Czy jest to w ogóle możliwe?

Jak być bardziej tu i teraz, jak skupiać się na zadaniach, które mamy do wykonania, jak głębiej doświadczać natury, nie spoglądając ciągle na ekran telefonu, który nosimy w kieszeni? No i jak uczyć tego wszystkiego dzieci?

O to wszystko zapytałam Magdalenę Bigaj, twórczynię i prezeskę Fundacji Instytut Cyfrowego Obywatelstwa, medioznawczynię, badaczkę, działaczkę społeczną, autorkę fantastycznej książki „Wychowanie przy ekranie. Jak przygotować dziecko do życia w sieci?” (Wydawnictwo W.A.B.), a prywatnie mamę trójki dzieci.

Podziwiam Magdę szczególnie za odważne zabieranie głosu w sprawach dotyczących bezpieczeństwa dzieci w Internecie (przede wszystkim w mediach społecznościowych). Pamiętam słowa Magdy, powiedziane w jednym z wywiadów:

Po tylu latach nie mam złudzeń – biznesowi nie opłaca się dbać o dzieci, dlatego że dzieci generują mnóstwo odsłon w internecie, łatwo tracą kontrolę nad spędzanym tam czasem, a do tego często mają też siłę nabywczą.

Bardzo dało mi to do myślenia. I dlatego zdecydowałam się zaprosić Magdę Bigaj do mojej Dobranocki.

❥

Na początek definicja: czym jest higiena cyfrowa?

Higiena cyfrowa to zachowania chroniące zdrowie związane z używaniem internetu i urządzeń ekranowych. Potrzebna jest każdemu, bez względu na wiek. Polecam sobie zrobić test higieny cyfrowej dostępny na stronie Fundacji prowadzonej przez Magdę Bigaj. Jestem przekonana, że otworzycie oczy ze zdumienia, jak bardzo smartfony, urządzenia cyfrowe, zegarki, laptopy, ekrany w ogóle, zawładnęły naszym życie. Ja, mimo że staram się zachowywać umiar w używaniu tych urządzeń i wyznaczam takie ramy naszym dzieciom, byłam naprawdę szczerze zdumiona, jak wiele rzeczy zostało mi do zrobienia.

❥

Higiena cyfrowa – dlaczego, jak mówi Magda Bigaj, musimy uregulować swoją relację ze smartfonem?

Zgodnie z wynikami Ogólnopolskiego Badania Higieny Cyfrowej z 2022 roku, blisko 2/3 populacji Ziemi (64,4%) używa urządzeń ekranowych, w tym 96,2% użytkowników i użytkowniczek internetu między 16 a 64 rokiem życia posiada telefon komórkowy, głównie typu smartfon (95,9%). W Polsce z internetu korzysta 88,4% populacji kraju. W mediach społecznościowych aktywnych jest 66,3% Polek i Polaków. Nowe technologie, a w ostatnich latach bardzo silnie rozwijająca się sztuczna inteligencja, czy tego chcemy, czy nie, są częścią naszego życia.

Ale, jak można przeczytać w cytowanym przeze mnie badaniu:

Szybki rozwój nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych nie idzie w parze z ewolucją ludzkiego mózgu, który nie jest w pełni przystosowany do życia we współczesnym świecie. Zwiększający się napływ informacji oraz czas spędzany na patrzeniu w ekrany urządzeń dających dostęp do internetu stanowi poważne obciążenie dla możliwości poznawczych człowieka, który z przyczyn neurobiologicznych nie jest w stanie przetworzyć wszystkich napływających do niego informacji.

Jakie są tego konsekwencje? Zaczynamy odczuwać ogromny stres. Takie przeciążenie informacyjne oraz spędzanie większości naszego czasu przed ekranem wiąże się bezpośrednio z zagrożeniami dla naszego zdrowia psychicznego, fizycznego i społecznego. Jednym słowem, wpływa na nas negatywnie na wszystkim poziomach naszego życia.

Im wcześniej zdamy sobie z tego sprawę, tym szybciej jesteśmy w stanie zareagować i powstrzymać ten proces. Zwłaszcza w przypadku dzieci.

❥

Posłuchaj podcastu z Magdą Bigaj: Jak nie przeskrolować sobie życia, czyli higiena cyfrowa w praktyce

Czego dowiecie się z gęstej, wyrazistej i baaaardzo nam wszystkim potrzebnej rozmowy z Magdaleną Bigaj:

• Co wspólnego mają smartfony z XIX-wieczymi bakteriami w szpitalach?
• Czemu korzystanie z mediów społecznościowych jest dla naszego mózgu jak jedzenie chipsów?
• Dlaczego wprowadzania higieny cyfrowej, narzucenie sobie ograniczeń w korzystaniu z nowych technologii jest tak cholernie trudne?
• Czym są zasady higieny cyfrowej? Na czym one polegają?
• Jak wprowadzić higienę cyfrową maluchom, starszakom i sobie samym?
• Jakie są rekomendacje światowych organizacji zdrowia w korzystaniu z nowych technologii przez dzieci?
• Dlaczego twórcy gier komputerowych i koncerny stojące za mediami społecznościowymi tak bardzo interesują się układem nagrody w naszym mózgu? I dlaczego tak łatwo dajemy się łapać na ich haczyk?
• Dlaczego warto chronić dzieci przed ekranami? Przed nieoganiczonym korzystaniem z nowych technologii, z Internetu? Jakie są potencjalne konsekwencje, kiedy damy dzieciom wolną rękę w tym obszarze?
• Jak działają algorytmy w mediach społecznościowych? I dlaczego tzw. algorytmy traumy są tak bardzo niebezpieczne, zwłaszcza dla dzieci i nastolatków?
• W jaki sposób przygotować dziecko, które skończyło 13 lat, do korzystania z mediów społecznościowych (jeśli dziecko ma taką potrzebę)?
• Jak stworzyć dzieciom alternatywę dla świata wirtualnego?
• Czy każde dziecko, zanim nauczy się świadomie korzystać z nowych technologii, musi przejść przez etap „internetowego gimnazjum”? I co zrobić, by dziecko przeszło przez ten etap bezpiecznie?
• I wreszcie, czy jest jakieś światełko w tunelu? (zdradzę Wam, że jest. I to całkiem duże, jasne i wyraźne! I jak się możecie domyślać, natura, outdoor, bycie na dworze to te tropy, które wskażą nam drogę ❥❥❥)

❥

Podcastu można też słuchać na innych platformach:

• Spotify
• Spreaker
• Podcast Addict
• Deezer
• Google Podcast

Koniecznie dajcie znać, jak posłuchacie podcastu – niech dobre rzeczy idą w świat!

• Pamiętajcie, żeby zasubskrybować Dobranockę dla rodziców, gdziekolwiek jej słuchacie ❥
• Nie zapomnijcie również ocenić podcastu w aplikacji – z góry pięknie dziękuję! ❥
• No i koniecznie podeślijcie go swoim znajomym – dzięki temu grupa słuchaczy i słuchaczek stale się poszerza ❥

❥

Zostań z nami na dłużej!