Leave No Trace – tych 7 zasad bycia w naturze uczymy nasze dzieci

1,9K

Nie jest ważne, czy jesteśmy nad Wisłą z psem na spacerze, na szlaku w Karkonoszach, pływamy kajakiem po Liwcu czy wspinamy się na wulkan w Indonezji. Wszędzie w naturze obowiązują nas te same zasady: Leave No Trace. I tego uczymy nasze dzieci.

O co tu dokładnie chodzi? Dlaczego uważam, że każde dziecko powinno znać tych 7 prostych zasad bycia w outdoorze? Zobaczcie sami.

Kochamy bycie w nauturze. Kochamy wszystkie outdoorowe aktywności: spacery w lesie, trekkingi po górach, kajaki, nurkowanie, surfowanie po falach, biwakowanie czy długie wycieczki na rowerach. Natura daje jednocześnie spokój i siłę, wyciszenie i poczucie przynależności. Nigdzie indziej nie czujemy się tak dobrze, jak w naturze.

Natura pomaga nam też budować nasze rodzinne więzi. Będąc w naturze, jesteśmy bliżej siebie, ten nasz rodzinny czas jest jakiś inny, bardziej jakościowy, gęstszy, taki tylko nasz. W naturze spędzamy bardzo dużo czasu, co zresztą staramy się Wam pokazywać na naszym blogu, Facebooku czy w codziennych relacjach Instagramie – outdoor to taki nasz drugi dom.

A skoro to nasz drugi dom, to staramy się o niego dbać. Postanowiłam więc podzielić się z Wami 7 zasadami Leave No Trace, których staramy się uczyć nasze dzieci. Bardzo głęboko w to wierzę, że…

Nikt nie jest za mały na dbanie o przyrodę

Ale żeby o coś dbać, to trzeba to najpierw poznać. Dlatego też im częściej będziemy zabierać dzieci w naturę i częściej będziemy uczyć, ja o nią dbać, to tym większa szansa, że dla dziecka stanie się to po prostu naturalne.

★

Czym jest ruch Leave No Trace?

Ruch Leave No Trace ma bogatą i długą historię. Powstał w 1960 roku w Stanach Zjednoczonych. Był on odpowiedzią na narastający problem zanieczyszczania i niszczenia środowiska naturalnego przez rosnącą liczbę ludzi korzystających z terenów rekreacyjnych. W odpowiedzi na te problemy, organizacje takie jak National Park Service, United States Forest Service i Bureau of Land Management, wspólnie opracowały zasady Leave No Trace, które miały promować odpowiedzialne zachowanie w czasie podróży i pobytu na świeżym powietrzu. Od tamtego czasu ruch Leave No Trace rozprzestrzenił się na inne kraje i stał się ważnym elementem edukacji ekologicznej oraz ochrony środowiska naturalnego na całym świecie.

★

Poniżej znajdziecie 7 zasad Leave No Trace

Zasady te dostosowaliśmy trochę do rodzin z dziećmi. Głównych zasad oczywiście nie zmieniałam, ale podałam kilka przykładów z naszego życia, by ułatwić Wam wytłumaczenie ich dzieciom.

1. Zaplanuj, zanim wyruszysz (Plan Ahead and Prepare)

Zanim ruszymy na swoją przygodę, badamy teren, który zamierzamy odwiedzić. Szukamy informacji o przepisach, ochronie przyrody, prognozie pogody i potencjalnych zagrożeniach. Dopasowujemy nasz ekwipunek do warunków, aby zapewnić nam bezpieczeństwo i chronić otoczenie, do którego się wybieramy.

Wskazówki dla rodzin z dziećmi

• wciągnij dzieci w planowanie wycieczki – pokaż, gdzie się wybieracie, co będziecie robić, niech same spróbują ocenić, co trzeba wziąć (np. sandały czy buty trekkingowe, mały lunchbox czy coś większego, itd.)
• pokaż dzieciom, co być może spotkacie na szlaku: jakieś ciekawe zwierzęta czy rośliny, wymyśl im proste zadania związane z szukaniem ich, jak już będziecie na miejscu
• pogodę sprawdzamy zazwyczaj na międzynarodowej stronie AccuWheater – jedna z najdokładniejszych prognoz pogody

★

2. Zostań na szlaku i biwakuj w udostępnionych do tego miejscach (Travel and Camp on Durable Surfaces)

Trzymamy się oznaczonych szlaków, aby uniknąć naruszenia delikatnych ekosystemów. Unikamy skracania tras i chodzenia po roślinach (niektóre z nich mogą być pod ochroną). Wybieramy miejsca biwakowe, które są albo zagospodarowane i odporne na wpływ naszej obecności albo zostały do tego wcześniej wyznaczone.

Nasze wskazówki:

• listę obszarów bushcraftowo-survivalowych objętych programem „Zanocuj w lesie”, gdzie w Polsce na legalu można się rozbić, znajdziecie na stronie Lasów Państwowych – z tej mapki korzystałam m.in. kiedy planowałam leśny dziewczyński biwak z Manią
• wiadomo, że dzieci chciałyby poznać nowe miejsce z każdej możliwej strony: wejść na pochylone drzewo, rzucać kamieniami do górskiego strumyka czy zejść z wyznaczonego szlaku, bo właśnie zobaczyło coś ciekawego. To zupełnie normalne. Tu nie pomaga nic innego, jak tłumaczenie. Wielokrotne tłumaczenie, dlaczego zasada niezbaczania ze szlaku jest ważna (u nas pomaga tłumaczenie, że spacerujemy po czyimś domu i jesteśm tu gośćmi)

★

3. Zabierz swoje śmieci (Dispose of Waste Properly)

Nie pozostawiamy żadnych śmieci w środowisku naturalnym. Nigdy. Zawsze zabieramy ze sobą wszystko, co przyniosimy, włącznie z odpadami organicznymi (nigdy nie wiesz, czy skórka od banana lub orzechy z innego kraju nie naruszą lokalnego ekosystemu) i chusteczkami po wytarciu pupy, kiedy w ostateczności musimy skorzystać z toalety pod drzewem (wiadomo, że z dziećmi takie sytuacje się zdarzają). Upewniamy się, że wyrzucamy śmieci w odpowiednich miejscach, takich jak kosze na śmieci na szlaku lub zabieramy je ze sobą ze szlaku i wyrzucamy poza nim w miejsca do tego wyznaczone (nieśliśmy tak na przykład wszystkie nasze śmieci z 3-dniowego trekkingu po Górach Tęczowych na Islandii).

Nasze wskazówki rodzinne

• akurat tej zasady dzieciom tłumaczyć nie trzeba – one same doskonale rozumieją, że po prostu nie wolno śmiecić. I kropka. Po nikt nie chce żyć potem w śmieciach.
• jeśli potrzebujecie tutaj dodatkowego wsparcia, obejrzyjcie z dziećmi wspaniałe filmy dokumentalne wyprodukowane przez BBC Earth czy National Geographic, Netflix. Widok żółwia zaplątanego w plastikową sieć czy pokaleczonego dzika, który próbował dostać się do porzuconego przez turystów szklanego słoika z resztą fasolki po bretońsku naprawdę zrobi wrażenie
• polecam też noszenie ze sobą wielorazowanych wodoodpornych worków na śmieci, które można potem uprać w pralce – po zwinięciu w kulkę zajmują mało miejsca, a kiedy je wypełnimy śmieciami, możemy je po prostu przytroczyć do plecaka i opróżnić po zejściu ze szlaku w wyznaczonym do tego miejscu
• zamiast jednorazowych plastikowych woreczków, butelek PET z wodą, zawsze staramy się zabierać swoje lunchboxy, bidony, plecaki dla dzieci z systemem nawadniania. Wodę staramy się pić z kranu (tam gdzie można) a jeśli nie, to zawsze przed wyjściem na trasę napełniamy nasze bidony a jak nam się skończy to kupujemy 1-2 duże plastikowe butelki (zamiast kilku małych) i przelewamy do bidonów (żeby monitorować ile wody które dziecko wypiło).

★

4. Zostaw wszystko w takim stanie, jakim zastałeś (Leave What You Find)

Nie usuwamy, nie zbieramy i nie niszczymy elementów środowiska naturalnego. Zostawiamy rośliny, skały i inne przedmioty w takim stanie, w jakim się znajdują. To pozwoli innym cieszyć się ich naturalnym pięknem.

Nasze wskazówki rodzinne

• o ile nieśmiecenie w naturze jest czymś oczywistym dla naszych dzieci, to niezabieranie różnych wspaniałości z natury już trudno zrozumieć.
• nie będę Wam ściemniać, że niczego nie zabieramy z natury – w kolekcji dziecięcych skarbów są kamienie, zasuszone liście czy znalezione nad morzem bursztyny
• dbamy jednak o to, by nasze dzieci nie niszczyły niczego, co jest pod jakąkolwiek ochroną, objęte jest dodatkowym zakazem (warto to szczegółówo sprawdzić – np. z Tajlandii pod żadnych pozorem nie można wywozić koralowców i niektórych gatunków muszli – za taką próbę można pójść nawet do więzienia; czy na Islandii oczywiste jest dla nas to, że nie chodzimy po mchu)
• nie zabieramy kości zwierząt, poroża, chronionych gatunków roślin
• w parkach narodowych nie zrywamy ani nie zabieramy niczego

★

5. Uważaj z ogniem (Minimize Campfire Impacts)

Uwielbiamy grzać się w przy ognisku podczas biwakowania, ale – wiadomo – trzeba być ostrożnym. Dlatego korzystamy albo z wyznaczonych miejsc na ogniska albo dokładnie przygotowujemy pod nie grunt i przestrzegamy zasad bezpieczeństwa. Zawsze się upewniamy kilka razy, że ogień jest całkowicie zgaszony przed opuszczeniem miejsca.

★

6. Zachowaj dystans wobec dzikich zwierząt (Respect Wildlife)

Podziwianie dzikiej przyrody, zwłaszcza z dziećmi, jest jednym z najpiękniejszych aspektów outdoorowego życia. Oczywiste jest jednak dla nas to, że zwierzęta potrzebują swojej przestrzeni. Obserwujemy je z daleka i nie przeszkadzamy im w ich naturalnym środowisku. Nie dokarmiamy dzikich zwierząt (np. małp w Tajlandii – co jest niestety bardzo powszechne wśród turystów – czy sarenek w lesie), ponieważ może to zaburzyć ich naturalne nawyki i stanowić zagrożenie zarówno dla nich, jak i dla nas.

★

7. Nie jesteś sam na szlaku (Be Considerate of Other Visitors)

W czasie naszych outdoorowych przygód pamiętamy, że nasza rodzina nie jest sama na szlaku. Uczymy dzieci szacunku dla innych turystów, np. ustępując miejsca na szlaku, gdy ktoś idzie szybciej. Dbamy o to, by nasze dzieci nie zachowywały się bardzo głośno (co czasem – wiadomo! – jest bardzo trudne, bo dzieci naturalnie mają dużo energii). Nie słuchamy głośno muzyki, staramy się rozmawiać normalnym głosem, nie krzycząc. Wiemy, że możemy zakłócać ciszę i spokój otaczającej przyrody. A dużo ludzi właśnie po tę ciszę i spokój przychodzi, prawda?

★

Zostań z nami na dłużej!